1. BOD5 là gì?

BOD là viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Biochemical Oxygen Demand”. Nó có nghĩa là nhu cầu oxy hóa sinh học, hiểu một cách đơn giản, đây là một trong những chỉ tiêu sinh lý hoá quan trọng bậc nhất của nước.

Ảnh 1: BOD5 là chỉ số thể hiện lượng oxy cần để oxy hoá hoàn toàn các chất hữu cơ trong nước thải

BOD5 là chỉ số chỉ lượng oxy cần thiết nhằm đảm bảo điều kiện cho vi sinh vật tiến hành các quá trình oxy hóa sinh học các chất hữu cơ trong 5 ngày trong mức nhiệt 20 độ C. Nói cách khác, BOD5 chính là lượng BOD được đo trong 5 ngày đầu tiên dưới điều kiện buồng tối, tránh hoàn toàn các ảnh hưởng của quá trình quang hợp khi có ánh sáng.

2. Chỉ số COD và BOD5 khác nhau như thế nào

Trong hoá sinh và xử lý nước thải, COD là một chỉ số quan trọng được nhắc đến rất nhiều. Chỉ số COD tức “Chemical Oxygen Demand” có ý nghĩa là nhu cầu oxy hóa học. Nó chính là chỉ số chỉ lượng khí oxy cần thiết để phân huỷ tất cả chất vô cơ và hữu cơ trong nước. Chính vì vậy, chỉ số COD sẽ cao hơn hẳn khi so với chỉ số BOD5.

3. Mục đích của việc xác định chỉ số BOD5 là gì?

Thông số khoa học này được sử dụng cho rất nhiều mục đích khác nhau. Phổ biến nhất chính là chỉ ra tác động của nước thải, các chất thải hữu cơ quen thuộc đối với môi trường nước khi không có  oxy hoá tan. Tuy nhiên, thời gian 5 ngày thử nghiệm của chỉ số này chỉ chiếm 1 phần trong số tổng nhu cầu oxy hoá mà thôi.

Ảnh 2: Việc xác định chỉ số BOD5 có ý nghĩa rất lớn trong việc tìm hiểu, xác định mức độ nguy hại của nước thải để có biện pháp xử lý

Theo quy ước trong khoa học, thời gian cần thiết cho quá trình oxy hoá hoàn toàn các hợp chất hữu cơ trong nước là 20 ngày. Nhưng xét nghiệm 20 ngày thường không thực tế, không đảm bảo đáp ứng nhu cầu sử dụng dữ liệu để giải quyết ngay lập tức các vấn đề trong nước thải. Chính vì vậy mà phương pháp BOD5 là phương án xét nghiệm cho kết quả phù hợp nhất với tình hình thực tiễn.

4. Đặc trưng, thông số BOD5 của các loại nước thải thông dụng

Mỗi loại nước thải trong thực tế sẽ có giá trị BOD nhất định, khác biệt. Ngoài ra, chỉ số BOD cũng thể hiện nhiều yếu tố khác trong nước thải như:

• Nồng độ oxy hòa tan trong nước thải DO
• Lượng chất hữu cơ dễ dàng phân huỷ và mật độ vi sinh vật trong nước là bao nhiêu?

Ảnh 3: Mỗi loại nước thải sẽ có khoảng BOD5 khác nhau

Theo quy ước chung, chỉ số BOD sẽ được tính bằng lượng oxy chênh lệch dựa theo mg/lít nước thải là bao nhiêu. Dưới đây là một vài thông số BOD của những loại nước thải thường gặp trong cuộc sống.

• Nước sinh hoạt: Từ 100 - 200 mg/ lít
• Nước chế biến thuỷ hải sản: Từ 2.000 đến 5.000 mg/lít
• Đối với nước thải trong quá trình sản xuất bia BOD5 nằm trong khoảng từ 800 đến 2.000 mg/lít.
• Với nước thải trong sản xuất cao su: 3.000 - 10.000 mg/ lít

5. Tìm hiểu về cách đo chỉ số BOD5

5.1. Các bước cần để đo chỉ số BOD5 của các loại nước thải

Khi cần đo chỉ số này, bạn sẽ cần làm theo những bước sau:

• Bước 1

Pha loãng mẫu nước thử với nước đã được khử hoàn toàn ion và bão hoà về oxy. Sau đó, thêm vào trong mẫu thử một lượng vi sinh vật mầm giống đã được nuôi cấy. Bắt đầu thực hiện đo lượng oxy hoà tan và đậy chặt nắp mẫu thử, cách ly không cho oxy tiếp tục bị hoà tan do không khí từ bên ngoài tràn vào.

Ảnh 4: Các bước đo BOD5 khá đơn giản

• Bước 2

Bạn lưu giữ mẫu thử đã chuẩn bị ở trên ở trong mức nhiệt 20 độ C, trong bóng tối hoàn toàn. Điều này nhằm tránh quá trình quang hợp (làm bổ sung oxy ngoài dự kiến vào trong môi trường mẫu thử). Thời gian lưu trữ mẫu thử là 5 ngày, sau đó sẽ thực hiện việc đo lượng BOD.

• Bước 3

Khi thời gian lưu trữ mẫu đã đủ 5 ngày, bạn lấy ra đo BOD. Sự khác biệt giữa BOD lúc này và BOD ở ngày đầu tiên chính là chỉ số BOD5 cần tìm.

5.2. Cách đo chỉ số BOD5

Ngoài BOD5 là gì thì cách thức cần thiết để đo chỉ số này cũng là thông tin bạn nên biết. Các nhà khoa học sẽ sử dụng chai đo Oxitop để thực hiện việc ghi nhận chỉ số này.

Ngay khi mẫu thử được lưu trong điều kiện phù hợp, nhiệt độ ở 20 độ C sẽ tự động được ghi. Giá trị BOD sẽ tự động được ghi lại sau mỗi 24 giờ. Đơn vị tính BOD5 là mg oxy/ lít.